In een natuurlijke tuin is alles met elkaar verbonden. De planten, insecten, dieren en bodem.
Iedere tuin heeft zijn eigen kleine ecosysteem, ook in de stad.
Het onderhouden van een natuurtuin vraagt om vakkennis en een warm hart voor wat alles wat er in de tuin leeft. Met regelmatig onderhoud ontstaat er in de wildheid dan ook overzicht en harmonie.
In het tuinwerk zoek ik de balans op tussen ingrijpen en met rust laten.
‘Rommelige hoekjes’ stimuleren juist enorm de biodiversiteit. Als er ruimte is in de tuin verwerk ik het snoeihout graag in een takkenstapel en de plantenresten laat ik tussen planten liggen als mulchlaag.
Een natuurlijke tuin heeft verschillende voordelen:
• Milieuvriendelijk
• Gezonde planten
• Grotere biodiversiteit
• Droogtebestendig in de zomer
• En het belangrijkste: het is fijn om in de tuin te zijn
Vind je het leuk om er meer over te lezen?
Hieronder heb ik meer beschreven over de dynamiek van natuurlijk tuinieren:
Wat is onkruid?
Onkruid is meestal onschadelijk en vaak zelfs eetbaar. Het zijn spontaan aangewaaide wilde planten (inheemse planten) die we onkruid zijn gaan noemen omdat we ze in de tuin niet mooi vinden of omdat ze onze gewenste planten overwoekeren.
We halen het onkruid weg zodat onze ‘tuinplanten’ de ruimte krijgen. Veel van onze tuinplanten zijn geïmporteerd uit Amerika of Azië. We zetten ze in de tuin omdat we ze mooi vinden maar ze zijn niet allemaal geschikt als leefomgeving voor onze insecten.
Wat wij ‘onkruid’ noemen zijn juist de inheemse planten die onze insecten en vogels zo hard nodig hebben!
Tijdens het onderhoud is het dus steeds de afweging: laat ik deze wilde plant staan of zie ik het als onkruid?
Het nut van onkruid
De ‘onkruiden’ hebben niet alleen voor de insecten een belangrijke functie, de natuur laat met deze planten de bodembalans herstellen. De grond in onze omgeving is namelijk vaak verstoord. Waar de mens komt volgt het onkruid.
Bij een verdichte grond komen er akkerdistels met hun penwortel. Bij een kale bodem komt de vogelmuur de grond snel bedekken. Bij veel bodemverstoringen kun je de onbalans terug zien aan de soort planten die er groeien. Het onkruid maakt zichtbaar wat je aan de tuingrond kan verbeteren.
Een natuurlijke manier om onkruiden te voorkomen is om de bodem te mulchen, dat is het bedekken van de grond met een laag bladeren of takjes. Door te mulchen kost onkruidbeheersing minder tijd en het zorgt voor een betere bodemgezondheid.
Bodemgezondheid
Voor een natuurlijke tuin is de bodem het belangrijkste. In gezonde grond komen in één theelepel al miljarden micro-organismen voor!
Schimmels en bacteriën zijn een onderdeel daarvan en die werken allemaal samen om:
– Dode plantenresten te verteren
– Te zorgen voor een goede lucht- en vochthuishouding in de grond
– Te helpen met het beschikbaar maken van mineralen voor de planten
Al die micro-organismen vormen een groot samenwerkend netwerk. Wist je dat zelfs planten communiceren met elkaar?
Een levende bodem helpt mee met het groeien van mooie gezonde planten. De planten kunnen dan dieper wortelen, zijn weerbaarder tegen plantenziekten, ze zijn sterker in droge zomers en ze kunnen beter voedingstoffen opnemen.
Als tuinier kan je de bodem gezonder maken door bijvoorbeeld jaarlijks een laag compost toe te voegen. Zo ben je niet steeds bezig met het bestrijden van ziekten en plagen, maar je voorkomt ze door de plantgezondheid op te bouwen.
Geschikte planten uitkiezen
Als je een mooie tuin wil is het belangrijk om planten uit te kiezen die bij de plek passen. Zand, klei, schaduw, zon: iedere plant heeft andere voorkeuren.
Door de juiste planten uit te kiezen heb je er veel minder werk aan, want ze doen het dan gewoon veel beter.
Als een plant het niet naar zijn zin heeft krijgt hij ‘stress’ en zal hij minder goed groeien. De plant laat dan bladeren vallen. Of hij blijft klein en gaat heel snel bloeien om nog snel zaden te kunnen verspreiden.
Door stress veranderen de plantenhormonen waar dan slakken, insecten en schimmels op reageren. Deze kunnen waarnemen dat de plant niet gezond is en helpen met de afbraak ervan. Zo helpen ze je met het opruimen van de zwakke planten in de tuin.
Biodiversiteit
Het is heel gemakkelijk om bijen, vlinders en vogels naar de tuin te lokken. Al die beestjes zijn niet alleen erg leuk om te zien maar ze helpen ook om je tuin gezond te houden.
Een luizenplaag wordt bijvoorbeeld opgeruimd door lieveheersbeestjes. En vogels eten graag de slakken op. Zo worden de schadelijke insecten nooit een plaag doordat je een leefomgeving hebt gemaakt waar ook hun natuurlijke vijanden graag leven.
Als je het hele jaar zorgt voor verschillende soorten bloemen en schuilplaatsen vergroot je daarmee snel de biodiversiteit. Zorg voor wat rommelige hoekjes, laat wat stapels snoeihout liggen en zet een schaal met water neer. Daarmee doe je alle beestjes in de tuin een groot plezier.
Biologisch
Als ik planten of zaden koop gaat mijn voorkeur altijd uit naar biologische teelt. Bij onze voeding wordt het steeds normaler dat we geen bestrijdingsmiddelen meer willen gebruiken, maar voor tuinplanten en snijbloemen is dat een redelijk nieuwe ontwikkeling.
Bij het tuincentrum zijn veel planten stevig bespoten met bijvoorbeeld insecticiden (tegen insecten) of herbiciden (tegen onkruid). De planten bij het tuincentrum zien er daardoor prachtig uit maar de teelt is erg vervuilend. In de tuin werken die gifstoffen ook nog gewoon door. De bijen krijgen ze binnen via de nectar en zodra de bladeren in de herfst afvallen komen de pesticiden ook in de grond en in het grondwater.
Gelukkig zijn er meerdere milieubewuste plantenkwekers in onze regio die een alternatief bieden.
Dynamisch tuinieren
In een natuurlijke tuin ben je geen strijd aan het leveren tegen insecten en onkruid. Je probeert juist samen te werken met de natuur.
Dat is niet zo gemakkelijk als het klinkt, het blijft soms lastig om erachter te komen waarom een plant ziek wordt of hoe je om moet omgaan met slakken en muizen. Ook kweekgras, zevenblad en bramen blijven taaie rakkers die steeds ons doorzettingsvermogen uitdagen.
De tuin is ieder jaar anders en die dynamiek vraagt van ons een bepaald incasseringsvermogen, flexibiliteit en creativiteit. Als tuinvrouw werk ik met die kwaliteiten.
